[ad_1]
De term ‘nepnieuws’ kreeg een geheel nieuwe betekenis en een reeks gevolgen na de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Een van de grootste verhalen na de verkiezingen was de chaos veroorzaakt door zogenaamde “nepnieuws”-artikelen en publicaties.
Tegenwoordig noemen mensen het vaak bij een andere naam, propaganda. Het gebruik van wijdverspreide media die halve waarheden vertellen om de publieke opinie te beïnvloeden, is aan de gang sinds Darius I de Perzische troon besteeg in 515 vGT. In Amerika bestaat het al sinds de dagen van de gele journalistiek en misschien wel daarvoor.
Het doel van propaganda en nepnieuws is vaak om de reputatie van een groep, individu of idee te schaden. Door iets in diskrediet te brengen, krijgt de partij die verantwoordelijk is voor het verspreiden van leugens macht over de mensen die in deze onwaarheden geloven. Tegelijkertijd dient de aangetaste reputatie om supporters af te stoten en hun vermogen om steun te kweken te verminderen.
Nepnieuws versus propaganda
Terwijl propaganda halve waarheden beweert, is nepnieuws anders omdat het meestal overduidelijk onwaar is. Denk aan roddelbladen met schandalige koppen: “Oprah wint 600 pond!” of “De paus wordt beschuldigd van tien misdrijven.”
Ook interessant: Hoe nepnieuws en volgers worden gemaakt.
Lijkt belachelijk, toch? Toch kopen mensen roddelbladen, klikken op nepnieuws en geloven het allemaal in het proces. Maar hoe is dit allemaal begonnen? En wat zijn de effecten van nepnieuws vandaag? Lees verder om erachter te komen.
Jongensbloed drinken voor Pesach?
Het publiek manipuleren met onwaarheden is een kenmerk van bepaalde instellingen, en dat is al heel lang zo. In 1475 verspreidde een priester, Bernardino da Feltre, valse verhalen tijdens zijn preken dat de Joodse gemeenschap van zijn woonplaats een jonge jongen had ontvoerd. Da Feltre vertelde zijn trouwe kerkgangers dat de joodse daders de jongen hadden meegenomen om hem te doden, zijn bloed af te tappen en het te drinken ter viering van Pesach.
Joden gemarteld vanwege nepnieuws
Toen de verontwaardiging vlammen aanwakkerde, beweerde da Feltre dat het lichaam was gevonden in de kelder van een joods gezin. Dit was het kantelpunt voor de prins-bisschop van de stad, die had de hele Joodse bevolking verzameld en gemarteld.
Als gevolg hiervan werden 15 mensen schuldig bevonden en op de brandstapel verbrand, en de kerk heiligde de jonge jongen als heilige Simon samen met een toeschrijving aan honderden wonderen. Deze catastrofe werd zo beroemd dat de term “bloed smaad” werd gemaakt om te verwijzen naar de daad van Joden die christenen ten onrechte vermoordden.
Dit specifieke nepnieuws uit 1475 werkte zo goed dat zelfs vandaag de dag de Anti-Defamation League een pagina op haar website bijhoudt die dient om het publiek te herinneren aan de onwaarheden van het bloedsprookje. Helaas, vandaag, bijna 600 jaar nadat de leugens openbaar werden gemaakt, geloven sommige mensen er nog steeds in.
Ruslands betrokkenheid bij nepnieuws
Als je aan nepnieuws denkt, is Rusland misschien niet het eerste dat in je opkomt. Volgens populaire bronnen probeert Rusland echter vanaf 2019 nog steeds actief en agressief de media over de hele wereld te beïnvloeden. De Russische regering is zelfs zo ver gegaan te beweren dat ze in een wereldwijde oorlog met de media verwikkeld zijn.
De door de staat gesteunde nieuwszender Russia Today is een publicatie die openlijk propaganda promoot. Het doel van de propaganda is om de wereldwijde invloed van het Kremlin te vergroten. Als het nog niet erg genoeg was dat een regering een nieuwszender exploiteerde met als doel de macht van die regeringen te vergroten, overweeg dan dit: Russia Today is verschillende keren beschuldigd van het verspreiden van desinformatie.
Volgens de Washington Post exploiteert de Russische regering “duizenden botnets, teams van betaalde menselijke “trollen” en netwerken van websites en sociale-media-accounts die samen een geavanceerde propagandamachine vormen. Het eindresultaat is een publiek wantrouwen jegens de media in het algemeen, en dat is precies wat het Kremlin wil.
De impact van onwaarheden op de reputatie
Nepnieuws kan een goede reputatie in veel grotere mate schade toebrengen dan een paar negatieve recensies voor een bedrijf. De ene is over het algemeen eerlijk, de andere overduidelijk onwaar. Bovendien geloven mensen eerder in bronnen die nieuws lijken te zijn.
Onwaarheden tasten uw reputatie aan, wat de volgende negatieve zakelijke gevolgen kan hebben:
- Minder gekwalificeerde werkzoekenden zullen voor uw bedrijf willen werken
- Mensen verliezen het vertrouwen in uw bedrijf, wat leidt tot…
- Lagere inkomsten
- Hogere marketingkosten
- Groter risico
Eind 2016 publiceerde een conservatieve publicatie, de ConservativeTreeHouse, een nepnieuwsverhaal over Pepsi die weigerde Trump-supporters te helpen. In het online tijdperk verspreidt opruiend nieuws zich snel en kan het sentiment worden gemeten. Eén bedrijf, de Alva Group, heeft de impact gemeten die het artikel had op Pepsi’s reputatie. Het bedrijf meldde dat Pepsi’s sentimentscore door de publicatie 35 procent onder het gemiddelde daalde. Sociale media hebben de kracht om mensen en bedrijven te demoniseren. Dat is een enorme impact op de reputatie van een bedrijf uit een enkel artikel op een weinig bekende site.
Echt nieuws is nog niet uitgestorven
Reputatieaanvallen zoals het voorbeeld hierboven vonden ook plaats tijdens de verkiezingen van 2016. Economen speculeren dat hoewel het medialandschap niet wordt overspoeld met nepnieuwsverhalen, er tijdens de verkiezingen een opvallend aantal verzonnen nieuwsverhalen de ronde deden. Dat Rusland Donald Trump hielp de verkiezingen te winnen door het gebruik van hun propaganda-oorlogsmachine, zoals ontdekt door verschillende Amerikaanse inlichtingendiensten, toont verder aan dat de schade veroorzaakt door nepnieuws aanzienlijk en zelfs wereldveranderend kan zijn.
Meest recent hebben de Nederlanders gezworen de stemmen met de hand te tellen vanwege de angst voor hacking door Rusland of andere statelijke actoren. Bij de Franse en Duitse verkiezingen zou een vergelijkbare verdenking op hacken bestaan. Geen van deze landen wil de recente gebeurtenissen in Amerika herbeleven.
Politiek activisme of simpele hebzucht?
Nepnieuws is de verspreiding van duidelijk valse informatie onder het mom van echt nieuws.
Het is gemakkelijk te geloven dat mensen nepnieuws publiceren vanwege politieke voorkeur, maar de waarheid kan anders zijn. Het is gebleken dat de meeste mensen het gewoon doen voor winst. Google en andere online adverteerders hebben een omgeving gecreëerd waar fantastische verhalen financieel worden beloond. Hoe groter het verhaal, hoe meer winst in de vorm van advertentie-inkomsten – laat staan feitelijke basis. Deze nieuwe omgeving van sensatiezucht en populisme stimuleert de klikfrequenties voor adverteerders.
Hele regio’s hebben gebruik gemaakt van dit systeem. Met name, een klein stadje in Macedonië genaamd Veles. Veles is de thuisbasis van minstens honderd nepnieuwswebsites. Toen de eigenaren van de sites werd gevraagd waarom ze het deden, was het antwoord meestal ‘winst’. Pro-Trump-aanhangers klikten razend op items, de waarheid deed er minder toe dan sensatiezucht. Ze zaten gewoon op de golf van trending emotie en profiteerden ervan.
Wikipedia kan nepnieuws zijn
Wikipedia is een vertrouwde bron, maar kan door iedereen worden bewerkt. Hoewel er een stevige groep vrijwilligers is die de pagina’s patrouilleert op zoek naar valse informatie op Wikipedia, zijn er nog meer accounts die Wikipedia-pagina’s bewerken voor winst, en een klein aantal van hen doet het om propaganda te ondersteunen.
Wikipedia gebruikt verschillende bots en tools om te controleren of gebruikers patronen bewerken, maar het is rijp voor goed gefinancierde groepen, soms politieke agenten, om feiten te vervalsen, te vergoelijken of gewoon subtiel te veranderen. Soms doen ze dit door simpelweg een pagina te veranderen, andere, meer geavanceerde aanvallen zijn onder meer het plaatsen van valse informatie in de media en het gebruiken van die informatie als referentie voor Wikipedia-bewerkingen. Het is moeilijk voor een patrouillerende Wikipedia-editor om een bewerking ongedaan te maken waarvan een back-up is gemaakt door een of meer vertrouwde bronnen.
Gepassioneerde mensen zijn doelwitten
Gepassioneerde mensen zullen op bijna alles klikken waar ze het mee eens zijn, vooral als het dramatisch is. Als het hun mening ondersteunt, krijgt het vaak click-love. Mensen uiterst rechts of links zijn het meest vatbaar voor fabulisten die hun online woede benutten. Fury vertaalt zich in klikken. Klikken naar dollars, euro’s en roebels. Uiteindelijk gaat het meer om winst dan om politiek.
Het politieke landschap in de Verenigde Staten en elders is misschien niet zozeer veranderd door politieke actoren, maar door een schijnbaar welwillend systeem dat verkeerd is gegaan.
Veelgestelde vragen over nepnieuws
Wat is het verschil tussen nepnieuws en propaganda?
Terwijl propaganda halve waarheden beweert, is nepnieuws anders omdat het meestal overduidelijk onwaar is. Denk aan roddelbladen met buitensporige koppen — Oprah komt 600 pond bij! of De paus wordt beschuldigd van tien misdrijven.
Hoe beïnvloedt nepnieuws uw reputatie?
Onwaarheden tasten uw reputatie aan, wat de volgende negatieve zakelijke gevolgen kan hebben. Minder gekwalificeerde werkzoekenden zullen voor uw bedrijf willen werken. Mensen verliezen het vertrouwen in uw bedrijf. Lagere inkomsten. Hogere marketingkosten. Groter risico.
Wat is nepnieuws?
Nepnieuws is informatie, vooral in spionage of propaganda, die wordt verspreid als reactie op en verzet tegen andere informatie.
Hoe weet je of je risico loopt op een nepnieuwsaanval?
Hier zijn slechts enkele van de redenen waarom iemand een negatieve informatie-aanval op uw bedrijf zou kunnen starten. U heeft onlangs een aanzienlijke bedrijfs- of financiële groei doorgemaakt. Een of meer van uw medewerkers doet of zegt iets controversieel. Er vindt een datalek plaats. Ontevreden klanten melden zich. Uw bedrijf of werknemers delen uitdrukkelijk hun mening over actuele onderwerpen zoals politiek of religie. Je hebt alles gedaan om een concurrerend bedrijf te provoceren of boos te maken.
Hoe factcheck je nepnieuws?
Denk aan de bron. Kijk voorbij de kop. Onderzoek bronnen. Controleer je eigen vooroordelen. Verwijs elders.